NO2 TRONG AO NUÔI TÔM

11/10/2023

NO2 TRONG AO NUÔI TÔM

Bên cạnh các vấn đề dịch bệnh, khí độc NO₂ trong nuôi tôm cũng là một trong những yếu tố gây thiệt hại nặng nề cho bà con nuôi tôm. Vì khí độc trong ao phát sinh liên tục nếu không được kiểm soát xử lý ngay từ đầu và khi khí độc NO₂đạt đến mức cao sẽ gây độc cho tôm nuôi khiến tôm chết hàng loạt. Nhiều ao nuôi do không kiểm soát tốt môi trường chỉ sau một tháng nuôi ngắn ngủi đã xuất hiện khí độc NO₂ ở mức cao gây độc cho tôm. Hiện nay đang vào giai đoạn mùa mưa, khí độc NO₂trong ao càng trở nên nguy hiểm, đang hoành hành rất nhiều bà con. Đặc biệt giai đoạn này rất nhiều ao tôm nuôi được hơn 60 ngày do khí độc NO₂ lên cao tôm chết hàng loạt, người nuôi không xử lý kịp thời, biện pháp xử lý không hiệu quả nên phải thu hoạch tôm sớm, nên giá rất thấp làm năng suất, lợi nhuận của bà con cũng bị giảm. Vậy làm thế nào để quản lý, xử lý khí độc NO₂ trong ao nuôi tôm hiệu quả, cùng Rạng Đông tìm hiểu về vấn đề này nhé.

1/Nguyên nhân NO₂ hình thành trong ao nuôi tôm?

– Quá trình sên vét, cải tạo ao ban đầu trước vụ nuôi thực hiện chưa triệt để, lượng bùn cũ trong ao tồn nhiều.

– Nguồn nước nhiều phù sa, không qua hệ thống lắng lọc, zic-zac, khi vào ao nuôi, lắng tụ từ từ, là nguyên nhân hình thành khí độc NO₂.

– Sử dụng nước của vụ nuôi trước cho vụ nuôi mới, cũng là nguyên nhân làm cho khí độc NO₂ tăng nhanh ngay trong tháng đầu tiên của vụ nuôi mới hoặc trong nguồn nước lấy vào nuôi có sẵn hàm lượng NO₂ cao.

– Quản lý cho tôm ăn không hợp lý, gây dư thừa thức ăn, làm tích luỹ và phân huỷ hữu cơ, sinh khí độc NO₂.

Quản lý lượng thức ăn trong ao nuôi tôm là một trong những cách giúp hạn chế hình thành khí độc NO₂.

– Đa số nguyên liệu thức ăn có nguồn gốc thực vật, ngũ cốc. Phospho trong thức ăn hiện diện ở dạng acid phytic, thường gắn kết với khoáng mang điện tích dương, tạo phức hệ phytate rất khó tiêu hoá. Chỉ khoảng 30% thức ăn được tôm tiêu hoá triệt để, phần còn lại thải ra môi trường nuôi trực tiếp hoặc gián tiếp qua đường phân tôm. NO₂ hình thành qua con đường dư thừa thức ăn rất nhanh, nguy hiểm cho tôm.

– Tảo trong ao nuôi phát triển mất kiểm soát, gây hoa nước, suy tàn khi đến phase già, do mưa nhiều tảo không quang hợp được hoặc do người nuôi dùng hoá chất diệt khuẩn định kỳ…cũng là nguyên nhân làm khí độc NO₂ hình thành, tăng cao.

– Xác vỏ tôm chết, phân tôm…tích tụ đáy ao cũng làm khí độc NO₂ phát sinh, tăng cao.

– Biến động pH là nguyên nhân quan trọng, liên quan khí độc NO₂. Trong đó, pH tăng cao ≥ 8,5, hàm lượng NH₃ tích luỹ trong ao sẽ tăng cao, kéo theo lượng NO₂ tăng cao. Điều này diễn ra theo chu trình nitơ tự nhiên trong ao.

2)Nguyên nhân NO₂ trong ao nuôi tôm tăng cao

1. Nguyên nhân No2 tăng cao

— Người nuôi cho ăn quá nhiều, lượng thức ăn dư thừa lớn tích tụ dưới đáy ao gây ra khí độc NO₂/NH_3.

— Ao nuôi mật độ dày, lượng thức ăn bài tiết ra ngoài môi trường nhiều gây hiện tượng ô nhiễm hữu cơ trong ao tôm, dẫn đến phát sinh khí độc NO₂/NH_3.

— Hàm lượng oxy hòa tan không được cung cấp đầy đủ khiến quá trình nitrat hóa không được diễn ra thành công hoàn toàn, tích tụ lượng khí NO₂ trong ao tôm.

Thức ăn dư thừa là nguyên nhân tăng hàm lượng NO₂

2. Ảnh hưởng của NO₂ trong ao tôm

— Khí độc NO₂ tăng cao ở tầng đáy khiến tôm không tiếp cận được thức ăn, dẫn đến tình trạng ruột trống, tôm chậm lớn.

— Nồng độ NO₂trong nước tăng cao khiến tôm bị ngạt và dễ mắc các bệnh như: bệnh phân trắng trên tôm, bệnh gan tụy, đốm trắng,… hoặc chết vì sốc môi trường.

— Gây rối loạn cân bằng áp suất thẩm thấu với các dấu hiệu như tôm lột xác không cứng vỏ, chậm lớn, mang bị tổn thương.

— Trong trường hợp NO₂ trong nước quá cao sẽ khiến tôm nổi đầu, chết rải rác vào sáng sớm và chiều tối.

3. Kiểm tra NO₂ trong ao tôm

Sử dụng kit Sera kiểm tra nhanh NO₂ trong ao tôm đang được nhiều trại nuôi lựa chọn – Đây là phương pháp được đánh giá là tiện lợi – nhanh chóng – giá thành hợp lý cho biết chính xác hàm lượng NO₂ trong nước.

3)Giải pháp xử lý khí độc NO2 cao trong ao nuôi tôm

Khí độc NO₂ trong ao cao không phải đánh sinh liều cao và thay nước là khí độc NO₂ có thể giảm. Khí độc NO₂ cần được quản lý ngay từ đầu, có giải pháp xử lý từng bước để giảm khí độc NO₂

Kiểm soát giảm lượng thức ăn tối đa trong thời gian xử lý, tránh thức ăn dư thừa ảnh hưởng đến chất lượng nước, ít nhất 3 ngày cho đến khi môi trường nước ao trở lại bình thường.
Khi ao có khí độc NO₂ cao hạn chế đánh khoáng do giai đoạn này càng bổ sung khoáng sẽ kích tôm lột xác và rớt đáy nhiều.
Đánh 7-10kg Kali để hạn chế tôm lột
Cần chạy quạt công suất lớn và dùng thêm Nova Oxygen: 1 – 1.5kg/1000m³ tăng cường hàm lượng oxy trong ao cả ngày và đêm. Khí độc NO₂ cao thì buổi tối ao tôm sẽ thiếu oxy.
Thay nước 20-30% ít nhất 2 lần/ngày kết hợp si phông để gom lượng chất thải dưới đáy ao, thay nước vào buổi sáng sớm và lúc chiều mát, thay từ từ tránh làm sốc tôm.
Bổ sung vitamin sau khi thay nước, tạt đều khắp ao, tránh sốc cho tôm.

Lưu ý:

Kiểm tra theo dõi ao tôm thường xuyên cả ngày lẫn đêm trong quá trình xử lý.
Giữ pH từ 7.8 – 8.2 để làm giảm độc tính của khí độc
Sau khoảng 3-4 ngày khi môi trường đã ổn định, NO₂ giảm ở mức an toàn, tôm khỏe, ít rớt, thì bắt đầu cho tôm ăn lượng thức ăn tăng dần dần trở lại, đồng thời bổ sung thêm men tiêu hoá và vitamin C vào thức ăn hỗ trợ tiêu hóa và tăng sức đề kháng cho tôm
Luôn trong trạng thái sẵn sàng nếu môi trường ao có dấu hiệu xấu hơn thì tiến hành thay nước thực hiện các bước như trên.
Sau khi môi trường ao nuôi ổn định trở lại, tôm khỏe, thực hiện đánh chế phẩm vi sinh định kỳ. Đồng thời bổ sung từ từ vôi để ổn định pH và kiềm (do khi khí độc NO₂ cao sẽ làm cho pH và kiềm trong ao biến động và giảm).